Trong bối cảnh chính sách thuế tại Việt Nam đang được cập nhật liên tục, luật thuế tiêu thụ đặc biệt mới nhất là một trong những chủ đề được rất nhiều doanh nghiệp và cá nhân quan tâm. Đây là loại thuế gián thu đánh vào một số hàng hóa, dịch vụ cần được Nhà nước quản lý chặt chẽ về mức tiêu thụ. Bài viết dưới đây sẽ phân tích những điểm mấu chốt trong luật, đối tượng chịu thuế, cách tính thuế, cũng như các đề xuất sửa đổi trong tương lai của thuế tiêu thụ đặc biệt (TTĐB).
Tổng quan luật thuế tiêu thụ đặc biệt mới nhất
Luật thuế tiêu thụ đặc biệt mới nhất hiện hành kế thừa quy định từ Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt năm 2008 (27/2008/QH12) và các sửa đổi, bổ sung năm 2014, 2016, cùng văn bản hợp nhất 08/VBHN-VPQH ban hành năm 2022. Bên cạnh đó, nhiều đề xuất gần đây từ Bộ Tài chính về việc sửa đổi, bổ sung Luật TTĐB trong giai đoạn 2024-2025 đang nhận được sự quan tâm lớn của dư luận.
- Khái niệm: Thuế TTĐB là thuế gián thu, đánh vào một số hàng hóa và dịch vụ đặc biệt nhằm mục đích điều tiết việc sản xuất và tiêu dùng, đồng thời giúp Nhà nước tăng nguồn thu ngân sách.
- Vai trò: Loại thuế này không chỉ mang ý nghĩa kinh tế (tăng nguồn thu, góp phần ổn định ngân sách) mà còn có ý nghĩa xã hội (hạn chế tiêu dùng hàng hóa có hại, định hướng sản xuất và tiêu thụ).
- Phạm vi điều chỉnh: Các hàng hóa, dịch vụ thuộc danh mục chịu thuế TTĐB thường bao gồm sản phẩm rượu, bia, thuốc lá, ô tô, xe gắn máy phân khối lớn, kinh doanh sòng bài, kinh doanh vũ trường… Tùy bối cảnh kinh tế – xã hội, danh mục này có thể thay đổi nhằm đảm bảo tính hiệu quả và công bằng.
Hiện nay, theo văn bản hợp nhất 08/VBHN-VPQH, Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt được cập nhật thêm các điều khoản quy định về cách tính thuế, đối tượng chịu thuế, cũng như quy trình hoàn thuế, khấu trừ thuế, đảm bảo minh bạch và phù hợp với bối cảnh mới. Đồng thời, có nhiều đề xuất đang được đưa ra nhằm sửa đổi, bổ sung danh mục hàng hóa chịu thuế để đáp ứng mục tiêu hạn chế những sản phẩm có hại cho sức khỏe, môi trường và nâng cao thu ngân sách.
Những điểm cập nhật quan trọng theo quy định mới
Luật thuế tiêu thụ đặc biệt mới nhất – Tăng cường minh bạch về giá tính thuế
Trước đây, cách xác định giá tính thuế TTĐB đôi khi gây khó khăn cho doanh nghiệp. Một số hãng có thể chuyển giá hoặc lợi dụng kẽ hở để giảm tiền thuế phải nộp. Theo các quy định mới và nghị định hướng dẫn (dẫn chiếu từ Nghị định 108/2015/NĐ-CP sửa đổi bởi Nghị định 14/2019/NĐ-CP), giá tính thuế được quy định rõ ràng hơn, nhằm tránh việc gian lận hoặc khai thấp giá trị hàng hóa, dịch vụ.
- Giá tính thuế nhập khẩu: Với hàng hóa nhập khẩu, giá tính thuế TTĐB dựa trên giá nhập khẩu + thuế nhập khẩu, sau đó nhân với thuế suất TTĐB tương ứng.
- Giá tính thuế đối với hàng sản xuất trong nước: Là giá bán chưa có thuế VAT và thuế TTĐB, do doanh nghiệp khai báo. Tuy nhiên, cơ quan thuế sẽ kiểm tra và có thể điều chỉnh giá tính thuế nếu phát hiện dấu hiệu bất thường.
Danh mục hàng hóa chịu thuế được mở rộng
Trong một số dự thảo sửa đổi luật thuế tiêu thụ đặc biệt mới nhất, Bộ Tài chính đề xuất đưa thêm một số sản phẩm khác vào diện chịu thuế, đặc biệt là nước giải khát có đường, đồng thời xem xét mức thuế cao hơn cho các mặt hàng rượu, bia và thuốc lá. Mục tiêu của việc điều chỉnh này là:
- Bảo vệ sức khỏe cộng đồng: Hạn chế tiêu thụ rượu, bia, thuốc lá và đồ uống có đường.
- Định hướng lại hành vi tiêu dùng: Nâng cao ý thức của người dân về tác hại của các sản phẩm không có lợi cho sức khỏe.
- Tăng nguồn thu ngân sách: Bù đắp cho các khoản đầu tư khác trong lĩnh vực an sinh xã hội.
Lộ trình tăng thuế suất đối với rượu, bia, thuốc lá
Nhóm hàng hóa rượu, bia, thuốc lá luôn là trọng tâm của thuế TTĐB với mức thuế suất cao. Theo các thông tin cập nhật từ luật thuế tiêu thụ đặc biệt mới nhất:
- Rượu từ 20 độ cồn trở lên: Có thể tăng thuế suất từ 65% lên mức tối đa 75% hoặc cao hơn tùy giai đoạn.
- Thuốc lá: Đề xuất áp dụng đồng thời thuế suất phần trăm và mức thuế tuyệt đối (mỗi bao thuốc lá có thể chịu một mức thuế cố định, sau đó cộng thêm một tỷ lệ phần trăm).
- Bia: Xem xét áp dụng lộ trình tăng dần theo từng năm, tránh gây “sốc” cho doanh nghiệp sản xuất và người tiêu dùng.
Thay đổi về hoàn thuế, khấu trừ thuế
Theo Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt hiện hành, một số trường hợp được hoàn thuế như: Hàng tạm nhập tái xuất, hàng hóa sản xuất rồi xuất khẩu ra nước ngoài, hàng bị trả lại cho cơ sở sản xuất… Quy trình hoàn thuế có thể được rút ngắn, giảm bớt thủ tục hành chính, tạo thuận lợi cho doanh nghiệp. Đồng thời, việc khấu trừ thuế TTĐB đầu vào (nếu có) cũng được hướng dẫn cụ thể hơn, hạn chế tình trạng bị lợi dụng hoặc kê khai không đúng.
Đối tượng chịu thuế và các mức thuế suất phổ biến
Đối tượng chịu thuế: Là tổ chức, cá nhân sản xuất và nhập khẩu hàng hóa, cung cấp dịch vụ thuộc diện chịu thuế TTĐB. Một số trường hợp cụ thể:
- Sản xuất trong nước: Các công ty, cơ sở sản xuất hàng hóa như rượu, bia, thuốc lá, ô tô… sẽ phải kê khai, nộp thuế TTĐB định kỳ.
- Nhập khẩu: Tổ chức, cá nhân nhập khẩu các mặt hàng chịu thuế cần xác định giá tính thuế theo quy định, nộp thuế trước khi thông quan.
- Kinh doanh dịch vụ: Vũ trường, sòng bài, kinh doanh golf, kinh doanh massage… đều phải nộp TTĐB.
Một số mức thuế suất phổ biến theo cập nhật mới nhất (dẫn chiếu từ Luật Thuế TTĐB 2008, sửa đổi 2014, 2016):
- Rượu: Dao động từ 35% – 65% tùy nồng độ cồn.
- Bia: Mức thuế từ 50% – 65%, đang đề xuất nâng dần lên 75%.
- Thuốc lá: 75% + thuế tuyệt đối trên mỗi bao (được đề xuất trong dự thảo sửa đổi năm 2025).
- Ô tô: Từ 10% – 150% tùy phân khối, dung tích xi lanh, dòng xe (xe điện có thể được cân nhắc giảm mức thuế TTĐB nhằm khuyến khích sử dụng năng lượng sạch).
- Nước giải khát có đường (dự thảo): Dự kiến áp một tỷ lệ phần trăm cụ thể (từ 10% – 20%) nếu chính sách được thông qua.
Quy trình kê khai và nộp thuế TTĐB
Việc kê khai và nộp thuế tiêu thụ đặc biệt đòi hỏi sự chính xác và tuân thủ đầy đủ các quy định pháp luật. Dưới đây là những bước cơ bản doanh nghiệp cần lưu ý:
- Xác định đối tượng và danh mục hàng hóa, dịch vụ: Kiểm tra xem sản phẩm, dịch vụ của doanh nghiệp có thuộc diện chịu thuế TTĐB hay không, mức thuế suất áp dụng là bao nhiêu.
- Tính giá tính thuế: Doanh nghiệp cần xác định giá bán (hoặc giá nhập khẩu + thuế nhập khẩu) để áp mức thuế suất TTĐB tương ứng.
- Kê khai thuế định kỳ: Thông thường, thời hạn nộp tờ khai thuế TTĐB là ngày 20 của tháng liền kề sau tháng phát sinh nghĩa vụ thuế. Cần tránh tình trạng kê khai chậm trễ để không phải chịu phạt.
- Nộp thuế: Thực hiện nộp tiền thuế TTĐB thông qua kênh nộp thuế điện tử hoặc trực tiếp tại cơ quan thuế theo quy định.
- Quyết toán và kiểm tra: Trong quá trình hoạt động, cơ quan thuế có thể kiểm tra, đối chiếu sổ sách. Doanh nghiệp cần lưu trữ đầy đủ hóa đơn, chứng từ liên quan để bảo đảm tính minh bạch.
Các đề xuất sửa đổi trong tương lai
Bên cạnh những quy định đã có hiệu lực, dự án luật thuế tiêu thụ đặc biệt mới nhất (sửa đổi) vẫn đang trong giai đoạn soạn thảo và lấy ý kiến. Một số nội dung nổi bật được nhiều chuyên gia, đại biểu Quốc hội và doanh nghiệp bàn luận:
- Mở rộng danh mục chịu thuế: Thêm sản phẩm có đường, nước ngọt, xe bán tải, đồng hồ xa xỉ… nhằm điều tiết và bảo vệ môi trường, sức khỏe.
- Xem xét điều chỉnh thuế suất linh hoạt: Phương án “thuế kép” (vừa tính theo tỷ lệ, vừa theo mức cố định) có thể được áp dụng cho nhóm hàng rượu, bia, thuốc lá.
- Áp dụng công nghệ vào quản lý thuế: Tăng cường số hóa quy trình kê khai, nộp thuế để giảm thiểu sai sót và ngăn ngừa trốn thuế.
- Lộ trình tăng thuế: Đảm bảo tính ổn định cho doanh nghiệp, tránh cú sốc lớn cho người tiêu dùng, đặc biệt là đối với ngành bia, rượu vốn đang đóng góp tỷ lệ lớn cho ngân sách.
Nhiều chuyên gia đề xuất cần tiến hành lấy ý kiến rộng rãi từ các hiệp hội ngành hàng, doanh nghiệp, người dân… trước khi ban hành chính sách. Mục tiêu là để vừa cân bằng lợi ích kinh tế, vừa đảm bảo tính khả thi và nhận được sự đồng thuận cao.
Kết luận về luật thuế tiêu thụ đặc biệt mới nhất
Tóm lại, luật thuế tiêu thụ đặc biệt mới nhất chính là công cụ quan trọng trong việc định hướng sản xuất và tiêu dùng, đồng thời góp phần tăng thu ngân sách. Qua bài viết này, hy vọng bạn đã nắm bắt được những nội dung cốt lõi nhất về mức thuế, đối tượng chịu thuế, cách tính và lộ trình sửa đổi trong tương lai.
Nếu bạn đang tìm kiếm thêm các thông tin pháp lý về thuế và mong muốn cập nhật kịp thời những điểm đổi mới, hãy tiếp tục theo dõi những nguồn tin chính thống và lời khuyên từ chuyên gia. Đồng thời, đừng quên ghé thăm Smalldogspress để cập nhật nhiều kiến thức hữu ích khác.
